قرص و شربت متادون چیست؟

متادون چیست ؟

از خانواده مواد شبه افیونى است و به صورت قرص ، شربت و آمپول مورد استفاده قرار می گیرد ، بیشتر در درمان وابستگى به سایر شبه افیونى ها نظیر هروئین، کدئین و مورفین کاربرد دارد.

متادون یک شبه افیونى (اپیوئید) مصنوعى است، یعنى از مواد شیمیایى در آزمایشگاه به دست مى آید. سایر شبه افیونى ها یا طبیعى هستند مانند مرفین و کدئین که فرآورده هاى طبیعى بوته خشخاش هستند و یا شبه افیونیهاى نیمه مصنوعى هستند مانند هروئین، که مرفینى است که به طریقه شیمیایى پردازش شده است. (دى استیل مورفین)

متادون در طى جنگ دوم جهانى در آلمان ساخته شد و اولین بار براى تسکین درد به کار رفت. متادون درمانییا درمان با دوز نگهدارنده متادون که از بروز علائم ترک تریاک جلوگیرى کرده و تقاضاى آن را کاهش داده و یا از بین مى برد، براى اولین بار در سال هاى ۱۹۶۰ برای درمان اعتیادبه این ماده متداول شد.

مکانیسم اثر متادون:

متادون آگونیست قوی گیرنده μ-اپیوئیدی است و تأثیرات اصلی خود را از این طریق اعمال می کند، همچنین متادون آنتاگونیست گیرنده گلوتاماترژیک NMDA است که احتمالاً با مهار عملکرد این کانال یونی دریچه-لیگاندیمیزان وابستگی به مخدرهای اپیوئیدی را کاهش می دهد.

فارماکوکینتیک:

از راه تزریقی وخوراکی جذب خـوبی دارد. در کبد متابولیزه مـی گـردد. بطـور عمـده از طریـق کلیه ها و مقدارکمی از آن نیز از طریق صفرا دفع میشود. پیوند دارو به پروتئین پلاسمازیاد و نیمه عمر آن 15-25 ساعت مـی باشـد . زمـان شـروع اثـر ضـددردی دارو از راه خوراکی 30-60 دقیقـه و از راه تزریـق عـضلانی 10-20 دقیقه و طول مدت اثر ضددردی 4-5 ساعت میباشد.

نکانی که در مصرف متادون باید انجام دهید :

• به علت اینکه مصرف قرص متادون موجب اختلالات فکری و روحی می شود لذا مصرف آن در هنگام رانندگی و سایر کارهایی که نیازمند تمرکز زیادی است توصیه نمی شود.

• مصرف بیش از حد قرص متادون در ابتدای درمان با متادون و قبل از ایجاد تحمل داروئی باعث مرگ می شود بخصوص اگر شروع درمان بیش از 60 میلی گرم روزانه باشد.

• شروع دوز متادون خوراکی باید به طور نسبی از پایین باشد و به تدریج افزایش داده تا اثرات ضد دردی بیشتری ایجاد شود.

• به علت مرگ آور بودن این دارو بهتر است از غذاها و داروهایی که حاوی الکل است بپرهیزید.

• به علت اعتیادآور بودن متادون هرگز بدون تجویز پزشک از آن مصرف نکنید.

• زنانی که به طور مداوم از قرص متادون استفاده می کنند عادت ماهانه خود را از دست داده و پریود نمی شوند. تنها زمانی که مصرف خود را قطع کنند سیستم بدن آنها به حالت طبیعی بازگشته و پریود می شوند؛ بنابراین در صورتی که در طول این دوره از قرص های پیشگیری از بارداری استفاده نکنند، احتمال بارداری نیز زیاد خواهد بود.

• اگر به بیماری هایی مانند بیماری های کبد و کلیه، پائین بودن فشار خون، بیماری های روحی بر اثر اعتیاد به مواد مخدر و مشکلات تنفسی مبتلا هستید مصرف داروی متادون موجب مرگ می شود.

• پس از اولین بار مصرف، افراد ممکن است بیمار شده و یا به یبوست دچار شوند.

• در صورتی که فرد معتاد به مواد مخدر باردار باشد، قطع ناگهانی مصرف توصیه نمی شود، چراکه این کار خطر سقط جنین و یا تولد زود هنگام کودک را افزایش می دهد. در چنین شرایطی بهتر است که مصرف متادون تا پایان دوره بارداری ادامه پیدا کند.

مقدار مصرف متادون :

مقدار مصرف معمول شربت متادون برای بزرگسالان به عنوان ضددرد ۵ تا ۲۰ میلی گرم و قرص یا آمپول آن ۲٫۵ تا ۱۰ میلی گرم هر چهار تا هشت ساعت است. برای سم زدایی معتادان معمولاً از ۱۵ تا ۱۰۰ میلی گرم شربت متادون در روز استفاده می شود.

مصرف متادون در دوران بارداری:

متادون احتمال سقط جنین یا تولد کودکان زیر وزن استاندارد یا به صورت نارس را افزایش می دهد، همچنین قطع ناگهانی آن ها در دوران بارداری ممکن است باعث بروز نشانگان ترک اپیوییددر جنین شود، این سندرم معمولاً در نوزادان تازه متولد شده از مادر معتاد به اپیویید نیز بروز می کند و نیاز به توجه پزشکی دارد.

عوارض جانبی مصرف متادون:

• متادون مانند همه مخدرهای اپیوئیدی ایجاد تحمل و وابستگی می کند. تحمل نسبت به اثرات روانی مانند سرخوشی سریع تر، و نسبت به اثرات جسمانی مانند دپرسیون تنفسیدیرتر پدید می آید.
• متادون در فواصل طولانی مدت باعث توهم که شامل؛ اختلالات روانی هنگام خواب، عدم اعتماد، پوسیدگی دندان ها، حساسیت های پوستی هنجار شکنی های بیگاه، عدم ثبات شخصیتی و در مواردی میل به خودکشی گزارش شده است که برای رفع عدم تطبیق داروهای Antipsychotic (ضدروان پریشی) یا آنتی سایکوتیک ها کنار متادون پیشنهاد می شود.
• پس از اولین بار مصرف، افراد ممکن است بیمار شده یا به یبوست دچار شوند.
• مصرف متادون می تواند موجب چرب شدن کبد شود.
• در صورتی که دز زیادی از متادون مصرف شود، خاصیت تسکین دهنده آن افزایش یافته و فرد دچار خواب آلودگی می شود. مصرف بیشتر، باعث کما یا بروز اختلالات تنفسی خواهد شد.
• زنانی که به طور مداوم از متادون یا سایر اپیوییدهااستفاده می کنند عادت ماهانه خود را از دست داده و پریود نمی شوند. تنها زمانی که مصرف خود را قطع کنند سیستم بدن آن ها به حالت طبیعی بازگشته و پریود می شوند؛ بنابراین در صورتی که در طول این دوره از قرص های پیشگیری از بارداری استفاده نکنند، احتمال بارداری نیز زیاد خواهد بود.

عوارض دیگر مصرف قرص متادون:

یبوست ، تهوع ، استفراغ ، اختلال در وضعیت خواب (خواب آلودگی و یا بی خوابی و یا خواب نامنظم که همان بدخوابی نامیده می شود) ، خشکی دهان ، افزایش تعریق ، برافروختگی و خارش پوستی ، قاعدگی نامنظم در زنان ، اختلال عملکرد جنسی شامل ناتوانی جنسی و انزال زودرس در مردان ، کاهش وزن ، افزایش و یا کاهش ضربان قلب ، دردهای گوارشی به صورت افزایش حرکات روده ای و معده ای ، از بین رفتن سلامت دندان ها ، درد صفراوی در مصرف متادون با دوز بالا ، خستگی ، بی قراری ، کاهش انگیزه ، ضعف و... از عوارض مصرف بیش از اندازه این دارو می باشد. همچنین مصرف بیش از اندازه این دارو باعث ورم کردن پوست صورت ، احساس سرگیجه، اضطراب و کاهش میل جنسی می شود.

عوارض ترک متادون چیست؟

کسانى که متادون مصرف مى کنند، مسلما نسبت به برخى اثرات آن تحمل پیدا کرده و در صورتى که دارو را به شکل منظم دریافت نکنند، دچار علایم ترک متادون مى شوند. بنابراین قطع مصرف ناگهانی متادون همان علایم قطع مصرف مواد مخدر را داشته و می تواند برای فرد خطرناک باشد. اگرچه عوارض ناشی از ترک این دارو در مقایسه با عوارض ناشی از ترک هرویین یا مورفین نسبتا کمتر است. با این حال اگر دارو در مقدار زیاد و کنترل نشده مصرف نشود ممکن است این مطلب درست نباشد. ترک متادون دارای عوارض فیزیکی و روانی زیر است:

عوارض فیزیکی

عوارض فیزیکی ترک متادون شامل، سرگیجه، آب ریزش بیش از حد چشم، آب ریزش بینی، خمیازه و عطسه است. عوارض دستگاه گوارش باعث تهوع، استفراغ و اسهال می شود. عوارض دیگری که می توانند بروز کنند شامل، عرق تب با لرزش بدن است. ضربان قلب و فشار خون معمولا افزایش می یابد. درد بیش از حد، حساسیت، و درد مفاصل و عضلات قابل ذکر است. بی خوابی و ترشح آدرنالین و افسردگی هم در برخی موارد مشاهده شده است.

عوارض روانی

این عوارض معمولا به خاطر تاثیر دارو بر روی گیرنده مخدر در دستگاه اعصاب مرکزی روی می دهد. اثرات روانی این دارو می تواند در محدوده، توهم بینایی و شنوایی، پرورش افکار خودکشی، بیش فعالی، هذیان، جنون، اضطراب، هیجان و افسردگی متغیر باشد.

تداخل دارویی متادون

فنی توئین و ریفامپین، متابولیسم متادون را تسریع کرده و اثرات آن را کاهش میدهند. اگربطورهمزمان با الکل یا سـایر دارو هـا ی مـضعف CNS مصرف شـود، تـضعیف CNS تـشدید شـده و مـی توانـد موجب ایجاد ضـعف تنفـسی و کـاهش فـشارخون شـود . مصرف همزمان با دارو هـای شـبه اتروپینـی نیـز موجـب تشدید احتباس ادرار و یبوست شده وممکن است انـسداد فلجـی روده ایجـاد نمایـد. مـصرف بوپرنـورفین بـیش از مصرف یک داروی ضد درد اوپیوئیـدی ممکـن اسـت اثـر درمانی داروی ضددرد را کـاهش دهـد . مـصرف همزمـان نالترکسون دربیمارانی که به داروهـای ضـددرداوپیوئیدی وابستگی جس می دارند، ممکن اسـت سـبب بـروز علائـم قطع مصرف شود . در صورت مصرف همزمان بـا دارو هـای مهارکننده مونوآمین اکسیداز ممکـن اسـت واکـنش هـای خطرناک بروز کند.

هشدارهای مصرف متادون :

1- در موارد زیر مصرف این دارو باید با احتیـاط فـراوان انجام شود.

2- آسم، کم بودن ذخیره تنفسی، التهاب روده و بیماری تنفسی.

3- این دارو، ممکن است سبب بروز وابستگی شود.